انواع اختلال تیک عصبی و خصوصیات آن

تیک‌ های عصبی دلایل و انواع گوناگونی دارند که در یک دسته بندی کلی، می توان آن‌ها را در گروه‌های زیر قرار داد:

این نوع تیک عصبی شامل حرکاتی بدون معنی، ناگهانی و کوتاه می‌باشد. مانند: بالا انداختن شانه، چشمک زدن، بالا بردن بینی، حرکت دادن دستها و پاها.

این نوع تیک عصبی شامل اصواتی غیر ارادی می باشد که مثلا از بینی، گلو و دهان خارج می‌گردند. مانند: سرفه کردن، صاف کردن گلو، بالا کشیدن بینی، خرخر کردن، آروغ زدن، تقلید اصواتی که حیوانات دارند.

این نوع از تیک‌های عصبی شامل حرکاتی می‌شوند که کاملا هدفمند هستند و چندین عضله بطور هماهنگ و همزمان در ایجاد آنها دخالت دارند. مانند: لمس کردن دیگران، لمس کردن اشیاء، ضربه با نوک انگشتان، شکلک درآوردن، نیشگون گرفتن، بوسیدن خود و یا دیگران، آب دهان انداختن، خاراندن، شانه کردن موها، زبان درازی، لمس کردن بینی، بوییدن اشیاء و افراد، انجام حرکات زننده و ناپسند از نظر جامعه.

این نوع تیک‌های عصبی شامل آواهای هدفمندتر و طولانی‌تر می‌باشند. مانند: تکرار غیر ارادی کلمات و جملات دیگران، تکرار غیر ارادی کلمات و جملات خود، یا تکرار غیر ارادی کلماتی که خوانده می‌شوند. بد دهنی، با خود صحبت کردن، سوت زدن، خندیدن و فریاد کشیدن‌های ناگهانی هم جزء انواع این تیک عصبی محسوب می شوند.

علاوه بر دسته‌بندی بالا، تیک‌های عصبی را هم بر اساس مدت زمان بروز یا مدت پایداری می توان دسته‌بندی کرد که بر این اساس آن‌ها را به دو دسته تیک عصبی گذرا و تیک عصبی مزمن می‌توان تقسیم بندی می شوند.
– تیک‌های گذرا: کمتر از ۱۲ ماه تداوم می‌یابند. (نیازی به درمان خاصی ندارند)
– تیک‌های مزمن: بیشتر از ۱۲ ماه تداوم می‌یابند. (نیاز به درمان دارند)

تیک‌های عصبی ویژگی‌های متعددی دارند و هر یک در زمان و موقعیت خاصی، ظهور و بروز پیدا می کنند. بسته به این که فرد مبتلا به تیک در چه وضعیتی باشد یا در مقابل تیک عصبی  چه واکنشی از خودش نشان دهد، ممکن است تیک‌ها بروز و جلوه متفاوتی داشته باشند:
– تیک ها با افزایش استرس، خستگی، هیجانات مثبت و منفی و گرما، تشدید می‌شوند و امکان بروز آن‌ها افزایش می‌یابد.
– فرد مبتلا هر چه بیشتر به تیک خود توجه کند تکرار آن نیز بیشتر خواهد شد.
– زمان‌هایی که فرد مشغول انجام فعالیتی می باشدو روی آن فعالیت تمرکز می‌کند، تیک‌ها هم کاهش پیدا می کنند یا کاملا ناپدید می‌شوند.
– برخی تیک‌ها کاملاً هم، غیرارادی نیستند. فرد مبتلا می‌تواند برای مدتی کوتاه جلوی آنها را بگیرد. اما بعد از گذشت مدتی مقابله با تیک ها غیر ممکن می‌شود و فرد به ناچار تسلیم می‌شود. می‌توان گفت تیک عصبی راهی است برای تخلیه تنش‌های روانی و جسمی در افراد مبتلا. بنابراین سرکوب آنها نیز استرس‌زا خواهد بود.
– معمولاً پسران ۴ % بیشتر از دختران مبتلا به تیک می‌شوند.
– معمولاً اکثر تیک‌های عصبی با افزایش سن کودکان از بین می‌روند؛ اما مواردی نیز وجود دارد که تیک‌ها تا بزرگسالی هم ادامه پیدا کرده اند.

علت ایجاد و بروز تیک‌های عصبی هنوز ناشناخته است؛ اما با این حال برخی از عوامل محیطی، وراثتی یا متابولیسمی بدن می‌توانند به طور مستقیم بر ایجاد یا تشدید تیک ها تاثیرگذار باشند. عوامل اصلی ایجاد تیک را می‌توان چنین برشمرد: